Có nghe chuyện đời xưa, chuyện ma để thỏa mãn óc hiếu kỳ. Sau cùng họ mắc câu mà khi hay được mưu thần chước quỷ thì đời đã hoen ố. Nó phải chiếu dọi nét mỹ miều của tâm hồn thì con người mới xứng với nhân phẩm.
Một tâm hồn phái mạnh say mê một thiếu nữ phần nhiều tại vì, một cách chủ quan, họ thấy ở thiếu nữ ấy có những cái mà khi chiếm hữu được đối tượng yêu, họ sẽ hưởng trong sung sướng. Khốn thay cho bạn gái nào trao thân đổi phận với họ. Trừ tính chất ác độc cách tỷ mỷ thì tính ghen của bạn trai bằng hay hơn của bạn gái chớ nhất định không thua.
Nhưng giáo sư nào có tài đức, giàu uy tín, hùng biện thích vô lớp đông nam sinh hơn lớp đông nữ sinh. Bị thứ tinh thần đó mà bạn trai, dù muốn dù không, mang tật mâu thuẫn. Họ bất kể tình yêu hay có mầm ghen tương, mầm phụ bạc.
Gặp ai họ cũng thuyết như chứng minh hai tam giác bằng nhau. Sự say mê nầy người lớn có bổn phận giáo dục nên kiểm soát. Tôi sợ bạn không tin tôi.
Họ không đấu lý đến nơi đến chốn đâu vì họ không có chủ ý tìm chân lý. Le Presbytre để gởi bạn trước khi tôi bàn với bạn cái hậu quả của buồn sầu buổi thanh xuân là sự xuống tinh thần: Ta được đời sống không phải để rơi lụy mà để sống cường tráng. Người bạn nếu muốn ương trồng hoa cỏ lạ trong vườn mình là tình tâm giao, phải có một lập trường về nó sáng suốt và thánh đức.
Giữa muà xuân của tâm hồn họ, dậy lên một bản hòa tấu có đủ khát vọng, tâm tình, ý tưởng, mơ mộng, luyến tiếc, bất mãn, lãnh đạm, hăng hái vân vân và vân vân. Tôi ít thấy bạn trai thiếu niên ban ngày mà ngồi yên. Anh hai đang ngủ hả họng, họ lấy muối bọt và cột con tép sống nhét vô.
Họ cười thêm rồi nắm tay tôi lôi đi chơi mà không nói gì. Người xưa nói: lời nói bay đi, chữ viết tồn tại. Vài tiếng đồng hồ sau, tâm hồn họ lắng xuống, họ bỏ các ý định cũ rồi muốn đi rong chơi.
Chớ nếu dùng nó cách hợp pháp nghĩa là trong hôn nhân thì nó rất tốt đẹp vì nhờ nó mà có nhân loại, trong đó có các vĩ nhân, có thánh nhân mà phần đông là người tu trì độc thân. Cha mẹ cũng như thầy giáo đừng thấy bạn trai thụ giáo mơ mộng mà mỉa mai, chỉ trích, rầy đánh. Theo chương trình đó lòng tự ái sẽ giúp bạn đời gặt nhiều kết quả ngoài trí bạn tưởng tượng.
Những nhà tâm lý học Anh, Mỹ hay chiatính con người ra hai hạng, hạng hướng nội và hạng hướng ngoại. Họ thả diều: cứ thả diều coi cặp trai gái đang ngồi tâm sự ở trên bờ đ ê như những gốc dừa ở gần đó. Tâm hồn thanh niên quý báu và mỏng giòn biết bao sánh với bình thủy tinh vật chất.
Bây giờ phản bạn, lường thầy thì sau nầy làm lớn trong chánh phủ họ mưu mô loạn lạc, bán nộp chánh nghĩa. Bạn đang ngạc nhiên? Tôi cũng còn ngạc nhiên khi viết cho bạn đây. Trong tâm trí chưa quyết định trao thân đổi phận với ai nhưng đối với ai họ cũng muốn giao duyên.